Tionól Cruthaitheach 2014

‘Cá bhfuil ár dtriall mar Phobal Gaeilge?’

agus

‘An Ghaeilge mar Cheist Pholaitíochta’

Caife Domhanda

Bealaí nua chun an Ghaeilge a chur chun cinn – na Féidearthachtaí

• Coinnímis linn an dream úd (an 95%) nach labhraíonn Gaeilge ach atá báúil dí;
• Ní mór freagracht a ghlacadh;
• Ní mór an Ghaeilge a normálú trí ghréasáin a cruthú agus a chothú;
• Tá gá le hinstitiúidí /struchtúir a fheidhmíonn trí mheán na teanga;
• Tá an Béarla riachtanach sa saol comhaimsire – ach ní leor é;
• Tá ról le himirt ag na nua-Éireannaigh;
• Tá ról le himirt ag na meáin nua – cá bhfuil an G á úsáid?
• Normalú seachas imeallú;
• Cúntóirí teanga ón nGaeltacht sna meán-scoileanna;

Caife Domhanda

An Ghaeilge mar Cheist Pholaitíochta

• Nasc a dhéanamh idir an Ghaeilge agus mórcheisteanna ár linne;
• Ag plé cúrsaí na tíre seachas na Gaeilge;
• Conas an Ghaeilge a ceangal le mórcheisteanna na tíre?
• Samhail éiceolaíochta – is acmhainn é an t-ilteangachas;
• An Tuaisceart – rudaí ag bogadh;
• Ról an Stáit?
• 90% báúil ach cé chomh báúil is atá siad?
• Rudaí le foghlaim ón spiorad ag tús na hathbheochana;
• An Éireannaigh nó Eorpaigh muid?
• Lá Fhéile Phádraig – cé chomh oiriúnach is atá an samhail anois??
• Peirspictíocht éiceolaíochta: An Ghaeilge ag dul chun leas an phobail + conas
• Ní mór dul i bhfeidhm ar an gcóras polaitíochta gan beith ceangailte le páirtí ar bith;
• Tá tábhacht ag an gcóras polaitíochta chun rudaí a chur i bhfeidhm agus ról tábhachtach ag an Aire Oideachais;
• Bhí bua inné ag an gCoimisinéir Teanga (cá bheidh sé lonnaithe?);
• Cén todhchaí atá uainn?
• Feachtas ón bpobal – ag dul i bhfeidhm ar na polaiteoirí;
• Tá gá le hagóidíocht stuama agus feidhmiú tuisceanach;
• Ní gá bheith ró bhuartha faoi cumhacht an nua-liobrálachas.

Téamaí ag teacht chun Tosaigh

• Cad is féidir liomsa a dhéanamh? [Féach thíos]
• 2016 mar phointe slógaidh – ní mór bheith réidh;
• Úsáid na teanga a leathnú amach; labhairt laethúil; an léitheoireacht;
• Grúpaí cosúil le Teacht Aniar ag cruthú dioscúrsa nua trí mheán na Gaeilge;
• An Ghaeilge agus agus cumhacht sa pholaitíocht; [Féach thíos]
• Gá le tuiscint níos fearr ar ‘cá bhfuil an chumhacht?’
• An Ghaeilge i gcomhthéacs an iolrachais;
• Lonnaíochtaí nua Gaeilge a chruthú;
• An 5% a labhraíonn an teanga a dhúbláil go 10%;
• Cúrsaí spóirt mar mheán chun an Ghaeilge a chur chun cinn;
• Feidhm a bhaint as an Diaspora; [Féach thíos]
• Slua-chistiú;
• Conas dul i gcion ar shaol labhartha an Bhéarla; [Féach thíos]
• Conas córas ‘ATM’ trí Ghaeilge a fháil ó Bhanc Aontas Éireann – cosúil leis an tseirbhís ó Bhanc na hÉireann;
• An Ghaeilge sa teaghlach; [Féach thíos]
• An timpeallacht agus an Ghaeilge;
• Gá le taighde ar ‘cé hiad pobail na Gaeilge’; [Féach thíos]

Téamaí á gCíoradh

Freagracht: Cad is féidir Liomsa a dhéanamh?

• Feasacht teanga a fhorbairt trí mheán na ngael-scoileanna, an hidirbhliaina agus an CSPE:
• Forbairt agus úsáid na ngréasán;
• Cumasú na saighdiúirí coise;
• Tógáil pobail;
• Ról do Theacht Aniar.

Dioscúrsa Nua a Chruthú

• Éalú ó dhioscúrsa na meán Bhéarla;
• Deis seachas bac is ea an Ghaeilge;
• Dúshlán a thabhairt do fhealsúnacht ‘TINA’ agus an ‘duine eacnamaíoch’;
• An ghaois sa traidisiún Gaelach a lorg;
• Ábhair a chur ar fáil do na meáin Bhéarla;
• Tuairimí níos leithne agus caighdeán níos airde a chothú i saol na Gaeilge;

Dul i gcion ar shaol an Bhéarla

• An Ghaeilge mar áis chun fáil réidh leis an meon iar-chóilíneach;
• Úsáid a bhaint as na meáin Bhéarla chun an teachtaireacht a chur chun tosaigh;
• Úsáid a bhaint as na meáin nua chun aird a tharraingt ar na míreanna i nGaeilge;
• Úsáid a bhaint as litreacha – gan bheith ag frithbhualadh;
• Bí mealltach – is acmhainn í an Ghaeilge.

An G agus an Chumhacht

• An chumhacht lonnaithe sa pholaitíocht, i measc lucht gnó agus sa státchóras agus lucht na meán;
• Ní mór idé-eolaíocht nua a cruthú ar dtús trí (i) thaighde/staidéar; (ii) feidhmiú/praxis; (iii) daoine ag teacht le chéile ag comhrá is ag staidéar;
• Gá le ‘patriarchy’ a scrios agus na mná a shaoradh ó iliomad brúnna?

An Ghaeilge agus an Teaghlach

• Ní mór taithí a roinnt le tuistí nua;
• Leabhair ar nós ‘Thógamar le Gaeilge iad’ a chur ar fáil go forleathan;
• Eolas a bhailiú agus a scaipeadh;
• Taighde a dhéanamh.

An Ghaeilge agus Éireannaigh thar Lear

• Úsáid a bhaint as na gréasáin Éireannacha thar lear – brainsí den Chonradh, Ranna na Ceiltise sna hollscoileanna, brainsí den CLG agus de Chomhaltas;
• Úsáid a bhaint as daltaí Erasmus mar thaidhleoirí;
• Cóirítear pacáiste eolais sna hollscoileanna do dhaltaí Erasmus;
• ‘Cá bhfuil na Gaeil?’ – cóirítear bunachar sonraí agus gréasán.

Fonn chun Oibre – Na Chéad Chéimeanna Eile

Feasacht Teanga

• Edel/Ciarán: taighde i dtaobh FT a fhorbairt san idirbhliain (i gcomhairle le Gael Linn - feachtas Gaelbhrat sna bun-/hiar-bhunscoileanna);

An Ghaeilge agus an Chumhacht

• Breandán/Cuan: Daoine le saineolas i réimsí áirithe (m.s. an téamh domhanda) a thabhairt le chéile le haghaidh ábhair a chur le chéile do phlé-cháipéis;

Mionteangacha

• Tadhg: Taighde le déanamh faoi mhionteangacha sna Filipíní.

Éireannaigh thar lear

• Eoin: Bunachar faoi na grúpaí thar lear a chur le chéile.

5 Aibreán 2014 | Ionad an Phiarsaigh, Baile Átha Cliath